ĐỀ THI-ĐÁP ÁN KIỂM TRA GIỮA KỲ I MÔN NGỮ VĂN 11

 I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc đoạn trích:

VIỆT NAM QUÊ HƯƠNG TA

Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả rập rờn
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều

Quê hương biết mấy thân yêu
Bao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đau
Mặt người vất vả in sâu
Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn

Đất nghèo nuôi những anh hùng
Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên
Đạp quân thù xuống đất đen
Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa

Việt Nam đất nắng chan hoà
Hoa thơm quả ngọt bốn mùa trời xanh
Mắt đen cô gái long lanh
Yêu ai yêu trọn tấm tình thuỷ chung.

                                                (Trích “Bài thơ Hắc Hải”, tuyển thơ Nguyễn Đình Thi)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Bài thơ trên được sáng tác theo thể thơ gì?

Câu 2. Vẻ đẹp của đất nước ta được tác giả miêu tả thông qua những chi tiết, hình ảnh nào?

Câu 3. Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ sau và nêu tác dụng của chúng: “Việt Nam đất nước ta ơi/ Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn”.

Câu 4. Tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước được thể hiện như thế nào trong văn bản?

Câu 5. Bài thơ đã gợi cho em suy nghĩ gì về con người và cảnh sắc quê hương Việt Nam?

II. VIẾT (6,0 điểm)

Câu 1. (2,0 điểm) Từ nội dung gợi ra qua bài thơ “Việt Nam quê hương ta”, em thấy mình cần phải làm gì để góp phần xây dựng và bảo vệ quê hương Việt Nam mãi giàu đẹp? Hãy viết đoạn văn khoảng 200 chữ để trình bày suy nghĩ của mình.

Câu 2. (4,0 điểm) Viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) để phân tích, đánh giá về cấu tứ và hình ảnh của bài thơ Việt Nam quê hương ta của nhà thơ Nguyễn Đình Thi.

……………………………..Hết…………………………….

ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM

 

Phần	Câu	Nội dung	Điểm
I		ĐỌC HIỂU	4,0
	1	Thể thơ: lục bát. Hướng dẫn chấm: + Học sinh trả lời như đáp án: 0.5 điểm. + Câu trả lời khác hoặc không trả lời: 0 điểm.	0,5
	2	Vẻ đẹp của đất nước ta được tác giả miêu tả thông qua những chi tiết, hình ảnh: mênh mông biển lúa, cánh cò bay lả, mây mù che đỉnh Trường Sơn, đất nắng chan hoà, hoa thơm quả ngọt bốn mùa trời xanh, mắt đen cô gái long lanh,…. Hướng dẫn chấm: + Học sinh trả lời như đáp án: 0.5 điểm. + Học sinh chỉ ra được nhiều hơn 3 hình ảnh, chi tiết: 0,25 điểm. + Câu trả lời khác hoặc không trả lời: 0 điểm.	0,5
	3	+ Nhân hóa: ơi + Ẩn dụ: Biển lúa + So sánh: Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn Tác dụng: Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, yên bình, mênh mông, khoáng đạt. Nền cảnh đặc trưng của Việt Nam. Hướng dẫn chấm: -   Học sinh chỉ ra được 3 biện pháp tu từ và nêu được tác dụng: 1.0 điểm. -Học sinh chỉ ra được 3 biện pháp tu từ: 0,5 điểm. - Học sinh chỉ ra được 2 biện pháp tu từ: 0,25 điểm. - Học sinh nêu được tác dụng: 0.5 điểm.	1,0
	4	Tình  cảm yêu mến, quý trọng, tự hào đối với quê hương, đất nước, dân tộc và con người Việt Nam, thể hiện qua các từ ngữ: thân yêu, thương đau, tự hào, thủy chung,… Từ tình cảm đó, tác giả đã ngợi ca vẻ đẹp của đất nước qua cảnh sắc quê hương và sự anh dung, bất khuất của những người anh hùng. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời tương đương như đáp án: 1,0 điểm. - Học sinh trả lời có nội dung phù hợp nhưng diễn đạt chưa tốt: 0,5 điểm. - Học sinh trả lời không thuyết phục hoặc không trả lời: 0,0 điểm. * Lưu ý: Học sinh có thể trả lời khác đáp án nhưng thuyết phục, diễn đạt nhiều cách miễn hợp lý là chấp nhận được.	1,0
	5	- Nêu được tình cảm, thái độ của bản thân đối với đất nước: Tự hào với sự giàu có của thiên nhiên, với những nét đẹp về văn hóa và tinh thần được hun đúc qua nhiều thế hệ của dân tộc Việt Nam. - Lý giải nguyên nhân bản thân có được những tình cảm ấy. Hướng dẫn chấm: Học sinh trả lời như đáp án (chấp nhận những cách diễn đạt khác nhưng đảm bảo đúng ý): 1,0 điểm. + Trả lời được 1 ý: 0,5 điểm. +Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm	1,0
II		VIẾT	6,0
	1	Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về trách nhiệm của bản thân trong việc góp phần xây dựng và bảo vệ quê hương Việt Nam mãi giàu đẹp.	2,0
		a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành.	0,25
		b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: trách nhiệm của bản thân trong việc góp phần xây dựng và bảo vệ quê hương Việt Nam. Hướng dẫn chấm: - Học sinh xác định đúng: 0,25 điểm. - Học sinh xác định chưa đúng: không cho điểm	0,25
		c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận - Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là một số gợi ý: Bài thơ nói lên được vẻ đẹp của đất nước Việt Nam ta cả về cảnh quan thiên nhiên lẫn bề sâu văn hóa – lịch sử. Là một học sinh, trước tiên, thanh niên cần phải: – Chăm chỉ, sáng tạo, học tập, lao động; có mục đích, động cơ học tập đúng đắn, học tập để mai sau xây dựng đất nước, hiểu học tập tốt là yêu nước. – Quan tâm đến đời sống chính trị- xã hội của địa phương, đất nước, thực hiện tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; đồng thời vận động mọi người xung quanh cùng thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. – Tích cực rèn luyện đạo đức, tác phong; lối sống trong sáng, lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội; biết đấu tranh chống các biểu hiện của lối sống lai căng, thực dụng, xa rời các giá trị văn hoá- đạo đức truyền thống của dân tộc. – Tích cực tham gia góp phần xây dựng quê hương bằng những việc làm thiết thực, phù hợp khả năng như: tham gia bảo vệ môi trường, phòng chống tệ nạn xã hội, xoá đói giảm nghèo, chống tiêu cực, tham nhũng, tham gia những hoạt động mang tính xã hội như hiến máu tình nguyện, làm tình nguyện viên,… – Biết phê phán, đấu tranh với những hành vi đi ngược lại lợi ích quốc gia, dân tộc. Hướng dẫn chấm: + Học sinh phân tích, đánh giá đầy đủ, sâu sắc: 0,75 điểm. + Học sinh phân tích, đánh giá chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 0,5 điểm – 0,75 điểm. + Học sinh phân tích chung chung, chưa rõ các biểu hiện, chưa đánh giá: 0,25 điểm. + Học sinh không trình bày được: 0 điểm	1,0
		d. Diễn đạt Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn	0,25
		đ. Sáng tạo Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.	0,25
	2	Viết một bài luận (khoảng 600 chữ) phân tích, đánh giá về cấu tứ và hình ảnh của bài thơ Việt Nam quê hương ta của nhà thơ Nguyễn Đình Thi.	4,0
		a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề.	0,25
		b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận Phân tích, đánh giá về cấu tứ và hình ảnh của bài thơ Việt Nam quê hương ta của nhà thơ Nguyễn Đình Thi	0,5
		c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết. HS có thể viết bài nhiều cách trên cơ sở kết hợp được lí lẽ và dẫn chứng để tạo tính chặt chẽ, logic của mỗi luận điểm; đảm bảo các yêu cầu sau: - Giới thiệu ngắn gọn về xuất xứ, nội dung chính của bài thơ Việt Nam quê hương ta và nhà thơ Nguyễn Đình Thi. - Đặc điểm về nội dung và nghệ thuật: + Những câu thơ mở đầu bài thơ giúp hình dung về phong cảnh và con người Việt Nam. Với bốn câu thơ đầu tiên, tác giả đã khắc họa phong cảnh rộng lớn, hùng vĩ nhưng cũng rất nên thơ, trữ tình. + Những hình ảnh tiêu biểu cho đất nước, con người Việt Nam được tác giả khắc họa như: “biển lúa, cánh cò, đỉnh Trường Sơn, áo nâu nhuộm bùn, đất nghèo, hoa thơm quả ngọt”. + Cùng với đó là đức tính tốt đẹp của người Việt Nam - sự vất vả, cần cù nhưng vẫn giữ phẩm chất tốt đẹp. + Đến bốn câu thơ sau, nhà thơ đã cho người đọc thấy được truyền thống đánh giặc bảo vệ đất nước. Từ bao đời nay, dân tộc Việt Nam đã phải đối mặt với những kẻ thù xâm lược. Nhưng trong hoàn cảnh đó, nhân dân ta vẫn kiên cường, đoàn kết đấu tranh chống lại kẻ thù. Nhiều anh hùng đã đứng lên lãnh đạo nhân dân bảo vệ đất nước. => Tóm lại, tám câu thơ đầu giúp người đọc hiểu được vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ cũng như vẻ đẹp người lao động cần cù, vẻ đẹp của truyền thống chống giặc ngoại xâm, tấm lòng thủy chung son sắc, sự tài hoa khéo léo của con người. + Khi đọc những câu thơ tiếp theo, người đọc sẽ hiểu hơn về phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam: “Đất nghèo nuôi những anh hùng/ Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên/ … Mắt đen cô gái long lanh/ Yêu ai yêu trọn tấm tình thuỷ chung.” => Đó là tinh thần kiên cường, bất khuất và chịu thương chịu khó của người Việt ta. Cùng với tình nghĩa thủy chung - “yêu ai yêu trọn tấm lòng thuỷ chung” và cả sự tài hoa, khéo léo của con người - “tay người như có phép tiên”. Từ những sự vật tưởng chừng như khó nhất cũng có thể tạo nên được những kiệt tác, Nguyễn Đình Thi đã bộc lộ lòng tự hào, tình yêu sâu sắc dành cho con người, đất nước Việt Nam. * Đánh giá chung: Bài thơ “Việt Nam quê hương ta” đã để lại cho người đọc nhiều cảm xúc sâu sắc. Đồng thời, chúng ta cũng thêm yêu hơn quê hương, đất nước của mình. Hướng dẫn chấm: + Học sinh phân tích, đánh giá đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm. + Học sinh phân tích, đánh giá chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,5 điểm – 2,25 điểm. + Học sinh phân tích chung chung, chưa rõ các biểu hiện, chưa đánh giá: 0,5-1,25 điểm. + Học sinh không trình bày được: 0 điểm Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.	2,5
		d. Diễn đạt Bảo đảm chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.	0,25
		đ. Sáng tạo Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.	0,5
Tổng điểm			10,0